|
Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)
Lý Công Uẩn
(Giáp tuất 974 - Máºu thìn 1028)
Vua nhà Lý, ngÆ°á»i châu Cố Pháp lá»™ Bắc Giang, sinh ngà y 12-2 Giáp tuất (8-3-974). Ông là vua khai sáng nhà Lý tức Lý Thái tổ, lúc 35 tuổi
Thân mẫu ông há» Phạm, năm lên 3 tuổi ông là m con nuôi sÆ° Lý Khánh Vân, đến tuổi trưởng thà nh ông thông minh, có tà i văn võ. Là m quan nhà Tiá»n Lê đến chức Tả thân vệ Ä‘iện tiá»n chỉ huy
Nhà Tiá»n Lê suy vi vì Lê Ngá»a Triá»n bạo ngược, triá»u thần là Äà o Cam Má»™c ngầm mÆ°u vá»›i sÆ° Nguyá»…n Vạn Hạnh thÆ°á»ng khuyên ông hãy sẳn sà ng láºt đổ nhà Lê. Äến Ká»· dáºu 1009. Lê Ngoạn Triá»u mất, ông cùng Hữu Ä‘iện tiá»n chỉ huy sứ là Nguyá»…n Äá» Ä‘em 500 quân Tùy Long và o cung canh giữ. Nhân thá»i cÆ¡, Äà o Cam Má»™c giục ông hà nh Ä‘á»™ng. Cuá»™c đảo chÃnh thà nh công chá»›p nhoáng
Ông lên ngôi vua, sáng nghiệp nhà Lý, dá»i đô ra thà nh Äại La (sau đổi là Thăng Long -Hà Ná»™i). Ông sá»a sang chÃnh trị, trá»ng dụng Äà o Cam Má»™c, gả em gái là An Quốc cho, phong tÆ°á»›c NghÄ©a TÃn hầu. Mặt khác, ông cÅ©ng trá»ng đãi tăng sÄ©, chú trá»ng việc đúc tượng, xây chùa xem đạo Pháºt nhÆ° là Quốc giáo
Ngà y 3-3 Máºu thìn (31-3-1028) ông mất hưởng dÆ°Æ¡ng 54 tuổi,ở ngôi 19 năm, hiệu năm là Thuáºn Thiên
|
|
|
|